Editorial Publishings
XVIII. Yüzyıl Selanik’inde Yerel Bir Aktör: Hazinedarzade Ali
Authors
-
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
Synopsis
Osmanlı Devleti’nin Rumeli’deki varlığını sağlamlaştırdığı dönem, I. Murad’ın tahtta bulunduğu yıllarda olmuştu. Onun döneminde Rumeli’de Ohri (1380), Pir-lepe (1380), Manastır, İştip, Sofya (1385) ve Niş (1386) gibi önemli şehirler alın-mıştır (Emecen, 2016, s. 66-67). Osmanlıların Balkanlardaki bir sonraki hedefi, Rumeli’nin önemli şehirlerden birisi olan Selanik şehriydi. Uzun bir kuşatmanın ardından Selanik şehri, 1387 tarihinde Osmanlıların eline geçmiştir (Mantran, 2016, s. 58; Emecen, 2016, s. 67). Ancak 1402 Ankara Savaşı ile yaşanan siyasi kriz sonrası Bizans’a geri verilmek zorunda kalınan şehrin Osmanlı hakimiyetine ye-niden girmesi 1430 tarihinde II. Murad döneminde gerçekleşmiştir. Selanik 1912 yılına kadar Osmanlı hakimiyeti altında kalmıştır (Uzunçarşılı, 2008, s. 408-410; Kiel, 2009, s. 352-356). Selanik şehri konumu ve tarımsal potansiyeli ile Osmanlı ekonomik hayatında önemli bir yere sahip olmuştur. Osmanlı hakimiyetine gir-mesi ile önemli bir ticaret merkezi haline gelen şehir özellikle savaş dönemlerin-de Batı’ya yapılan seferlerde konumu itibariyle sefer güzergâhında olmasından dolayı önemli bir merkez olma özelliğini uzun yıllar boyunca devam ettirmiştir. Aynı zamanda Selanik şehri Osmanlı coğrafyacıları tarafından İstanbul’un bir parçası olarak da tanımlanmıştır (Kiel, 2009, s. 352).
Osmanlı Devleti’nde XVI. yüzyıldan itibaren devletin sınırlarının genişlemesine bağlı olarak savaşların finanse edilmesi yani özellikle de asker ve iaşe teminin-de bölgenin yerel ileri gelenlerinin önem kazandığını görmekteyiz. Bu değişim XVIII. yüzyıla gelindiğinde devlet otoritesinin de zayıflamasının etkisiyle bu ailelerin sadece savaş dönemlerinde iaşe temininde değil aynı zamanda bölge-nin siyasi ve ekonomik yönden idaresinde de etkin bir güç olmalarına sebebiyet vermiştir. Osmanlı taşra idaresinde önemli bir merkez olan Selanik şehrinde de bu ailelerin ön plana çıktığı görülmektedir. Osmanlı tarih yazımında önemli bir faktör olan bu bölgesel dinamikler üzerine yapılan mikro çalışmalarda taşranın merkez ile olan ilişkisinin yanı sıra bulundukları yöre halkı ve bölgedeki diğer yönetici kesimler üzerindeki etkilerini de görmek mümkündür. Nitekim bölge-nin yönetim kadrolarında yer alarak sosyal, siyasi ve ekonomik alanlarda üstlen-miş oldukları görev ve sorumluluklarda önemli rol oynamışlardır.
Copyright
Copyright (c) 2025 Idefe Publications
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Downloads
Publication Information
-
Publication TypeChapter
-
Volume
-
Pages73-88
-
PublishedJune 9, 2025
-
Series
-
Series PositionResearch 5
Abdula, S., & Murtezani, S. . (Eds.). (2025). XVIII. Yüzyıl Selanik’inde Yerel Bir Aktör: Hazinedarzade Ali. In The Balkans: History, Religion and Society: Vol. Research 5 (pp. 73-88). Idefe Publications. https://doi.org/10.5331/