Balkanlar, stratejik açıdan Asya ve Avrupa’nın kavşak noktasında yer alması ne-deniyle tarih boyunca pek çok devletin mücadele ettiği bir saha durumundadır. Bu coğrafyada uzun yıllar Bizans hakimiyeti görülmüş; VIII. yüzyılın sonundan itibaren Slav istilasına maruz kalmıştır. O dönemde, bu yerleşim sahasına “Skop-je” denilmiş; Osmanlı akıncılarından olan Paşa Yiğit Bey’in (ö. 1413) burayı 6 Ocak 1392’de fethetmesinden sonra şehrin adı, Arapça’da “suların kaynaması ve akması” manasına gelen “Üsküp” olarak değiştirilmiştir.1 Rumeli’nin Türkleştirilmesi amacıyla I. Bayezid devrinde (1389-1403), Anado-lu’dan getirilen Müslüman aileler, büyük ölçüde bu coğrafyaya nakledilmiş; on-lara devlet tarafından yurtluk ve timar gibi imtiyazlar tanınarak zengin topraklar verilmiştir.2 Buralarda vakıflar aracılığıyla cami, mescit, tekke, zaviye, hânkah, türbe, mektep, medrese, han, arasta, kervansaray ve bedesten gibi eserler inşa ettirilmiştir.3 Osmanlıların üç kıtaya hükmeden bir devlet haline gelmesinde eğitim etkin bir rol oynamıştır. İslam eğitim sisteminin temel kurumlarından olan medreseler zamanla gelişme göstermiş; Anadolu ve Rumeli topraklarındaki Osmanlı şe-hirlerinde pek çok yerde medrese kurulmuştur. Tabiri caizse Osmanlı idaresi-ne giren yerlerde medrese inşa etmek bir gelenek halini almıştır. Osmanlı’nın Balkanlardaki hâkimiyeti boyunca bugünkü Bulgaristan’da 142, Yunanistan’da 182, eski Yugoslavya’da 223, Arnavutluk’ta 28 olmak üzere toplam 575 medre-se inşa ettirildiği bilinmektedir.4 Kosova Vilayeti’nin başkenti olan Üsküp’te de köklü eğitim kurumları yaptırılmıştır. Buna bağlı olarak el-Mevla Mustafa (Üs-kübî Mustafa Çelebi), el-Mevla Pîr Mehemmed (Üsküb Müftisi) ve Şeyh Lütfullah el-Üskübî gibi Üsküp doğumlu çok sayıda kadı, müftü ve müderris gibi farklı gö-revler yapmış bürokratlar buralarda yetişmiştir.5