Editorial Publishings

1918-1939 Arası Krallık Yugoslavya’sında Yüksek Dini Eğitim ve Meddah Medresesi

Authors

  • Ali Erken
    Doç, Dr., Marmara Üniversitesi
Bu çalışma iki savaş dönemi arası Krallık Yugoslavya’sında yüksek dini öğretimin şekillenmesi sürecinde Meddah Okulunun yerini anlamayı amaçlar. Meddah Medresesi Ataullah Kurtiş’in bireysel gayretlerini yansıtmadan öte, dönemin temel tartışmalarından gelenekselcilik-reformculuk ayrışmasını yansıtmakla birlikte Krallık Yugoslavya’sının yeni teşekkül eden toplumsal yapısındaki ayrış-malarının izlerini de taşımaktadır. 1876 senesinde Berlin Antlaşması neticesinde Osmanlı Devleti hakimiyetin-den çıkan Bosna-Hersek 1919’a kadar Avusturya-Macaristan İmparatorluğu yönetiminde kalmıştır. Osmanlı’nın Bosna’dan çekilmesinden sonra bölge-deki eğitim kurumlarında reform hareketi amaçlayan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu eğitim kurumlarını güçlendirmeyi ve medrese eğitimini revize etmeyi hedeflemiiştir. Bosnalı Müslümanlar açısından ise en önemli mesele eğitim ve muhtariyet hakları olmuştur. Bosna’daki belli bir grup ulema Bos-na Şeyhü’l-İslam’ının Osmanlı Şeyhü’l-İslamı’na dolaylı olarak da bağlı kalması gerektiğini savunmuştur.1 Bu süreçte öne çıkan iki isim o dönem için Mostar baş müftülüğü yapan Ali Fehmi Çabiç ve Şerif Arnavutoviç olmuştur. Ali Fehmi Çabiç Bosna’daki Avusturya-Macaristan hâkimiyetine karşı muhalefet hareke-tine kalkışmış ve İstanbul’da Sultan Abdülhamid yönetimi ile ilişkilerini iyi tut-maya çalışmıştır. Sultan Abdülhamid yönetimi Bosna’nın tekrar kazanılmasını hedefliyor olsa da ilk yıllarda öncelikle Bosna’daki nüfusu dolaylı olarak devam ettirmeye çalışmıştır. Bunu sürdürebilmek için yönetim de ulema ile ilişkileri yakın tutmaya gayret etmiştir. Ancak 1902 senesinde Ali Fehmi Çabiç İstanbul’a bir ziyarette bulunduğu esnada ülkeye tekrar girişi yasaklanmıştır. Bu durum Bosna Hersek’teki Müslüman toplum açısından bir kırılma noktası olmuş, an-cak 1909 senesinde Bosnalı Müslümanlar uzun süredir talep ettikleri dini eği-tim muhtariyetine kavuşmuşlardır.2

1918-1939 Arası Krallık Yugoslavya’sında Yüksek Dini Eğitim ve Meddah Medresesi

Downloads

Publication Information

Abdula, S., & İmamoğlu, A. T. (Eds.). (2025). 1918-1939 Arası Krallık Yugoslavya’sında Yüksek Dini Eğitim ve Meddah Medresesi. In Üsküp’te Meddah Medresesi: Vol. Research 6 (pp. 269-276). Idefe Publications. https://doi.org/10.5331/