Osmanlı’nın son döneminden Cumhuriyet devrine geçiş sürecini yaşayan âlim ve mütefekkirler, Ahmet Yaşar Ocak’a göre modernleşme ve ideolojik projeler karşısında üç tür tepki vermişlerdir. a) Yeni Rejimi ve ideolojisini hemen benim-seyenler ve kolaylıkla adapte olanlar b) Yeni rejimi ve ideolojisini protesto ede-rek Türkiye’yi terk edenler c) Herhangi bir şekilde yeni rejime ve ideolojisine ne açıktan karşı duran ne de destekleyenler.1 Birbirinden farklılık arz eden bu üç tavra ilaveten ulus devletleşme sürecine giren Cumhuriyet Türkiye’sinin Os-manlı bakiyesi topraklarından gelen ve kendisine kucak açtığı muhacir aydın ve âlim zümresinin tavırları da benzer bir tasnife tabi tutulabilir. Bu noktada Bal-kan coğrafyasından ülkemize hicret eden âlimlerden birisi olan Bekir Sadak’ın hayatı ve eserlerinin incelenmesi bu yazının başlıca konusudur. Osmanlı Devle-ti’nden ayrılan irili ufaklı birçok devlet uluslaşma sürecinde nitelikli insan kay-nağına ihtiyaç duyduğu için yukarıda zikredildiği gibi benzer bir yüzleşmeyle karşı karşıya kalmışlardı. Bu ülkelerde yaşayan âlim ve mütefekkirler nasıl bir yol izlemeliydiler?