Balkan coğrafyasına baktığımızda, Osmanlı Devleti’nin yüzyıllar boyunca idare, eğitim, kültür, sanat gibi farklı alanlarda muhte-şem, gözle görülür eseler vermiştir. Günümüzde bu coğrafyayı Kuzey Makedonya, Arnavutluk, Bosna Hersek, Kosova Karadağ ve başkaları oluşturmaktadır. Farkı edebi ve sanat türlerde birçok bilim adamına, şairlere ve yazarlara ev sahipliği yaptığını da gö-rebilmekteyiz. Söz konusu Abdülfettah Rauf Efendi olunca, Türk Balkan edebiyatında eski ve yeni şiir arasındaki geçiş döneminin temsilcileri arasında yer almaktadır, diyebiliriz. Kendisi geniş bilgisiyle ve Osmanlı Türkçesindeki (Osmanlıca) başarısıyla 20. yüzyılda Balkan Türk şairliği, yanı sıra din eğitimcisi, (müderisi) vatanseverliği ile Üsküp ve dışında özel bir yer edinmiştir. Bu çalışmamızda, Üsküp Medah Medresesi’nde okuyan Koso-va’nın Gilan kasabasında yaşamakta olan Haki efendi Sermacay’ı, Fetah efendi’nin yakın dostu ve dava arkadaşı olarak tanıtmaya çalışacağız. Bu iki âlim, müderis Üsküp’teki Medah Medresesi’nde talebelik yıllarında başlayan onların ortak İslam davası, onların hayatları boyunca devam ettiğini görebilmekteyiz. İcazet (mezu-niyet) sonrası yıllarında, Arnavutluk Ulusal Demokratik Örgütü’ne üye olmaları, örgüt tarafından görevlendirilerek müslüman halkı bilinçlendirmekti. Müslüman halkı Türkiye’ye göç etirmekten vaz geçirmlerini şu özlü sözlerinden anlayabiliyoruz: ‘’Bu vatan bizim-dir, atalarımız bu toprakları bize emanet etmiştir, burları bırakıp göç etmek bize caiz değildir (haramdır)’’. dediklerine şahit olun-muştur. Halkın içinde büyük itibar kazanan bu hocalar, yaptıkları anlamlı konuşmalarıyla ve hitabetiyle Haki Efendi, diğer yandan Abüdülfeta Efendi de yazdığı şiirleriyle birçok aileyi göç etmekten vaz geçmelerine sebep olmuşlardır. Bu dava uğrunda her şeyi göz önüne alan bu toprakların vatanserer evlatları, Abdülfettah Efen-di’yi hapishaneye, Haki Efendi’yi ise hapishanede şehid olmasına neden olmuştur. Fakat onlar bunun sonu ölümle souçlanacağını bile bile bu kutsal davadan asla vaz geçmemişlerdir.