Mısır, Şam ve Hicaz bölgelerini iki buçuk asırlık bir süre boyunca hâkimiyeti altın-da bulunduran Memlükler, gerek Moğollar ve Haçlılar’a karşı gösterdikleri askerî ve siyasî başarıları gerekse ilme ve ulemaya verdikleri destekler sayesinde devri-nin en büyük devletlerinden biri haline gelmişti. Bu dönemde ulemanın Memlük coğrafyasına yönelmesinin başlıca nedenleri arasında üç temel husus dikkat çe-ker: 7/13. yüzyılda doğudan batıya doğru ilerleyen ve İslâm dünyasını harap eden Moğol istilalarından kurtulanların güvenli liman olarak Mısır-Şam bölgesini gör-mesi bunların ilkidir. Üstelik bu ilerleyişi durduran bizzat Memlükler olmuştur. İkinci husus olarak 8/14. asrın hemen başlarında gerçekleşen Timur’un istilala-rında Şam ve civarının da nasibini alması sonrasında bilhassa Mısır’ın güvenli bir bölge olarak tercih edilmesi söylenmelidir. Bu süreçte Şam bölgesinden de ulema Memlük Devleti’nin merkezi Mısır’a geçmiştir. Son olarak ifade edilmeli ki Batı’da yaşanan gelişmeler, ülkeye Endülüs ve Mağrib’den de ulemanın gelmesini sağla-mıştı.1 Ulemanın göçüne etki eden bu hususların yanı sıra Memlük sultanları ve devlet adamlarının çok sayıda medrese ve diğer ilmî müesseseleri inşa etmeleri, bu müesseselerde müderris ve talebelerin ihtiyaçlarının kurulan vakıflar tarafın-dan karşılanması sayesinde ilmî hayatta verimli bir dönemin yaşanması da Mem-lük coğrafyasındaki ilmî gelişmelerin nedenleri arasında zikredilmelidir. Muhammet Enes Midilli, “Ulemânın Memlük Coğrafyasına Yönelmesi ve Memlükler Döneminde Kahire İlim Kurumları,” İslam Tetkikleri Dergisi 10/1 (2020): 391-96. Mısır-Şam bölgesinde özellikle ilmî anlamda ve bilhassa da telif edilen eserlerin zenginliği bakımından İslâm tarihinin en parlak devri Memlükler’in hâkim ol-duğu 13-16. yüzyıllar arasında yaşanmıştır. Bu asırların tamamını ele almak bir makalenin sınırlarını aşacağından Memlükler’in ikinci yarısı, 15-16. yüzyıllar bu araştırmanın zamansal çerçevesini oluşturmuştur. Her ne kadar 16. yüzyılın baş-larından sonra Mısır’daki Memlük hâkimiyeti sona erse de mevcut ilmî birikimin etkisi devam ettiğinden bu asır bütünüyle ele alınmıştır.