Translated Works
Koncepti reformues i Reshid Ridas dhe projekti i shkollës davet (thirrja) dhe irrshâd (orientim/udhëzim)
Authors
-
Özgür KavakUniversiteti i Marmarasë
Synopsis
Muhammed Reshid Rida (1865-1935), një nga pionierët e mendimit modern islam, duke përkrahur pretendimin se Perëndimi po përparonte dhe myslimanët kanë ngelur prapa, një mendim që ishte dominues në kohën e tij, përcaktoi konceptin reformë (isllâh) si bazën e vetme për përmirësimin e disa prej çështjeve që ai mendonte se kanë devijuar keq në vendet islame. Ky koncept, i cili përcakton prirjen kryesore të aktiviteteve të tij në Egjipt deri kur vdiq, përfshin reformat brenda shtetit nga njëra anë, dhe nga ana tjetër synon eliminimin e gabimeve në jetën dhe mendimet e myslimanëve dhe formimin e një qasjeje të re të formuar rreth idesë së ripërtëritjes, veçanërisht në fushën e shkencave fetare.
Reflektimi i kësaj qasjeje në kuptimin e fesë së pari shfaqet në pretendimin se usuli-fikhu është “një metodologji mbrojtëse për argumentimin e pikëpamjeve medhhebore sesa një shkencë në lidhje me kuptimin e drejtë të fesë dhe nxjerrjen e dispozitave të nevojshme nga burimet bazë të sheriatit”. Fanatizmi medhhebor dhe taklidi çuan në shpërbërjen e unitetit islam, u bë shkak për lindjen e konflikteve brenda umetit dhe përfundimisht shkaktoi prapambetjen totale të Islamit përballë Perëndimit. Prandaj, duhet të rindërtohet një kuptim i ri i fesë për përparim, një metodologji e re që do të mundësojë jetesën e drejtë islame dhe do t’i shpëtojë myslimanët nga konfliktet. Kjo metodologji, e cila përbën bazën më të rëndësishme teorike të veprimtarisë reformuese, bazohet në ndarjen e dispozitave që Islami ka sjellë në dy kategori: “dispozita krejtësisht fetare” dhe Koncepti reformues i Reshid Ridas dhe projekti i shkollës davet (thirrja) dhe irrshâd (orientim/ udhëzim) “dispozita jofetare/laike”. Fusha e “dispozitave krejtësisht fetare”, e cila përbëhet nga çështjet e besimit dhe disa hallalle dhe harame, është një fushë e mbyllur për ixhtihad dhe taklid. Myslimanët duhet t’i pranojnë dispozitat e burimeve kryesore fetare ashtu siç janë. Dispozitat jofetare, të cilat kryesisht përbëjnë fushën e mardhënieve sociale (muâmelât) formojnë fushën ku mund të kryhet ixhtihadi. Në këtë fushë, e cila është e hapur për ndryshime dhe interpretime, dispozitat që duhet të ndjekë i gjithë umeti përcaktohen sipas kritereve të “interesit të përgjithshëm, të drejtave dhe drejtësisë” të shprehura si “nasse të përgjithshme”. Sipas kësaj, dispozitat më të përshtatshme në kohën e sotme janë ato që janë të përshtatshme me “nasset e përgjithshme”. Në rast konflikti me nasset dytësore, do t’u jepet përparësi nasseve të përgjithshme dhe nuk do të veprohet me nasset dytësore. Ulu’l-emri (prijësit/paria) do të marrin përsipër detyrën e formimit të dispozitave të reja nëpërmjet “ixhtihadit” bazuar në nasset e përgjithshme. Termi “ulu’l-emr”, që në literaturën klasike të fikhut përshkruhet si “muxhtehid”, u referohet parlamentarëve, si homologu i epokës moderne të muxhtehidit klasik. Metoda e marrjes së vendimeve në sistemin parlamentar nënkupton termin shûra në Islam (negociata nën çatinë e parlamentit) dhe vendimet që parlamentarët marrin (në gjuhën terminologjike klasike) quhen “ixhmâ”, edhe nëse vendimet nuk merren me konsensus. Si rezultat, kalifi dhe populli duhet t’i “imitojnë” këto dispozita.
Copyright
Copyright (c) 2025 Mürteza Bedir (Volume editor); Soner Duman, Ahmet Aydın, Nail Okuyucu, Özgür Kavak, Sümeyye Sarıtaş, Recep Şentürk, Kaşif Hamdi Okur, Davut İltaş, Halil Efe, Jonathan AC Brown, Sevba Abdula, Ahmet Ayhan Çitil, Tahsin Görgün, H. Yunus Apaydın, Selami Varlık, Mahmut Salihoğlu, Torrance Kirby, Oğuzhan Tan, Ruggero Vimercati Sanseverino (Chapter Author)
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Koncepti reformues i Reshid Ridas dhe projekti i shkollës davet (thirrja) dhe irrshâd (orientim/udhëzim)
Downloads
Publication Information
-
Publication TypeChapter
-
Volume
-
Pages244-282
-
PublishedJune 3, 2025
-
Series
-
Series PositionResearch 2
Bedir, M., & Özaykal, M. . (Eds.). (2025). Koncepti reformues i Reshid Ridas dhe projekti i shkollës davet (thirrja) dhe irrshâd (orientim/udhëzim). In N. . Kızılkaya, Modernizimi Protestanizimi dhe Selefizmi: Vol. Research 2 (pp. 244-282). Idefe Publications. https://doi.org/10.5331/